Već bliže upoznavanje sa Spomen-crkvom Vaznesenja Gospodnjeg u Krupnju, najimpozantnijom građevinom u ovom mestu, govori nam o svoj kompleksnosti, o dubokoj istoriji koja je urezana u Balkan, Srbiju, Krupanj… Ispod svih osmeha, ispod sve prirode, sve svežine i veselja, ispod razgledničkih pejzaža – mnogo istorije, mnogo neispričanih priča, mnogo velikih potresa, nesreća, tragedija…
Ova impozantna kamena građevina, na čijim stepenicama večito sede deca i veselo čavrljajući, planirajući nestašluke i ekspedicije biciklima u okolna brda, podignuta je 1929. godine, a osvećena 1932., u spomen žrtvama Prvog svetskog rata, u bici na Mačkovom kamenu 1914. godine. U kripti crkve nalazi se kosturnica u kojoj se nalaze posmrtni ostaci poginulih vojnika. Ne samo vojnika srpske vojske, nego i austrougarskih, dakle svih koji su poginuli gore, na planini.
Svoje kosti je na ovom vrhu na obližnjoj planini Jagodnja ostavilo 1.200 austrougarskih vojnika, pod komandom legendarnog generala Oskara Poćoreka, koji je nepuna 3 meseca pre toga u Sarajevu izbegao metak koji je Gavrilo Princip namenio baš njemu. Svoje kosti je ovde ostavilo i 800 srpskih vojnika, pod vođstvom vojvode Stepe Stepanovića i generala Pavla Jurišića Šturma. U crkvi se nalazi 12 mermernih ploča, na kojima su ispisana imena poginulih na Mačkovom kamenu.
Retka stvar, u svetskim okvirima: Srbi se ovde klanjaju kostima svojih predaka koji su pali u borbi za slobodu, ali i kostima njihovih neprijatelja… Momir Korunović, arhitekta crkve, dobio je instrukcije da građevina liči na manastirsku crkvu Svetog Đorđa u Starom Nagoričanu, koju je sagradio srpski kralj Milutin, u 14. veku. U kosturnici, nad kojom bdi natpis „Vile će se grabit u vjekove da vam vence dostojne sapletu“, izložene su fotografije sa bojnog olja, venci, spomenici… Jedan od najvećih srpskih pisaca, Veljko Petrović, napisao je Izdanke iz opaljenog grma, delo u kojem je 1932. godine opisao herojstvo boraca na Mačkovom kamenu.
Tekst je deo projekta „Sedam krupanjskih čuda“ koji je sufinansirala Opština Krupanj. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu ne izražavaju nužno stavove organa koji je dodelio sredstva.
(Cometoserbia.com)